Mexico

Bron: reisomdewereld.nl

Een man met een zwarte snor en een brede sombrero, leunend tegen een cactus, bezig aan zijn siësta. Het stereotiepe beeld van de Mexicaan voldoet al lang niet meer aan deze beschrijving. Mexico is meer dan dat alleen, misschien is het wel één van de meest kleurrijke landen ter wereld.Het land staat vol met cultuur-historische overblijfselen van hoogontwikkelde beschavingen, zoals de Maya's en de Azteken. Daartegenover staat de lelijkheid van de metropool Mexico-stad, met twintig miljoen inwoners, die bedekt wordt door een deken van smog. VeelzijdigheidWereldberoemd is de Mexicaanse keuken, met tortilla's, enchiladas en taco's. Met een politieke partij die meer dan vijftig jaar onafgebroken heeft geregeerd, maar niet voor een stabiel klimaat kan zorgen. De kloof tussen de armen en rijken is groot, de inflatie van de munteenheid Peso is hoog, de schuldenlast onbetaalbaar, maar de trotse, patriotistisch ingestelde, maar ook creatieve Mexicanen weten hun hoofd al eeuwenlang boven water te houden. De tempel van Palenque Misschien komt dat wel door de vele duizenden feesten, waar de Mexicanen om bekend staan. Elke gebeurtenis wordt aangegrepen om te feesten. Dat vindt zijn oorsprong in hun voorvaderen. Reeds de Azteken hadden hun eigen feestkalender. De 'fiestas' brengen wat kleur aan het anders zo sobere leven van de Mexicaan. 'Op zulke dagen fluit, joelt en zingt de anders zo zwijgzame Mexicaan, steekt hij voetzoekers af en schiet met zijn pistool in de lucht. Zijn ziel ontladend, stijgt zijn geschreeuw - tot groot plezier - als een raket op naar de hemel, ontploft daar in groen, rood, blauw, en wit en stort op duizelingwekkende wijze omlaag, een staart van gouden vonken achter zich aan slepend', aldus een citaat uit het boek 'El laberinto de la soledad' van de Mexicaanse schrijver Octavio Paz, winnaar van de Nobelprijs voor literatuur.Het is niet vreemd dat veel toeristen Mexico inmiddels weten te vinden. In 1929 bezochten 20.000 buitenlanders Mexico, in 1990 waren dat er 6,4 miljoen. Daarvan kom het merendeel uit de Verenigde Staten (meer dan 80 procent), die met hun eigen auto het beruchte 'Tortilla-gordijn' passeren. Tijuana, vlak bij San Diego, is de stad die de meeste bezoekersaantallen trekt en volledig is ingesteld op het toerisme, met zijn gokpaleizen, café's, restaurants, texmex-food en souvenirwinkels. Gepensioneerden vestigen zich in steden als Guadalajara en Cuernavaca, andere bezoekers reizen naar de bekende kustplaatsen om te gaan vissen of zwemmen. Ook de Europeanen worden gelokt door de kunstschatten van het grootste Midden-Amerikaanse land. ToerismeNog steeds is het 'industria sin chimeneas', de industrie zonder schoorstenen zoals het toerisme ook wel genoemd wordt, één van de belangrijkste bron van inkomsten voor de Mexicaanse economie. Al vanaf de jaren dertig zit het toerisme in een stijgende lijn en dat heeft ook negatieve gevolgen. Denk maar aan de beroemde kustplaats Acapulco, dat de snelle groei niet aankon. De infrastructuur blijft achter vergeleken met de hotels en appartementen, die nog steeds met sneltreinvaart uit de grond worden gestampt. Het ministerie van Toerisme probeert deze wildgroei in goede banen te leiden en houdt bij nieuwe projecten een oogje in het zeil, maar het is bijna water naar de zee dragen. Ook in Cancún, dat al meer toeristen trekt dan Acapulco, dreigt een scheefgroei te ontstaan.De Mexicaan staat afstandelijk, bijna vijandig tegenover de Amerikaan. Een mogelijke reden daarvoor is de afhankelijkheidspositie die Mexico heeft ten opzichte van de Verenigde Staten. 'Gringo's' werden de noorderburen vroeger en ook nu nog genoemd. Octavio Paz beschrijft het als volgt: 'De Noord-Amerikanen zijn lichtgelovig, wij zijn gelovig; zij houden van sprookjes en misdaadverhalen, wij van mythen en legenden; wij bedrinken ons om te biechten, zij om te vergeten; zij zijn optimistisch, wij nihilisten, alleen is ons nihilisme niet intellectueel, maar instinctief en dus onweerlegbaar. Wij zijn wantrouwig, zij open, wij zijn treurig en sarcastisch, zij zijn vrolijk en vol humor. Zij willen begrijpen, wij beschouwen; zij zijn actief, wij passief. Wij leren van onze wonden, zij van hun ervaringen. Zij geloven in hygiëne, gezondheid, werk, geluk, en kennen de ware vreugde toch niet, de roes en de opwinding, wanneer in de drukte van de nachtelijke fiesta onze stemmen vonken schieten en leven en dood één worden, terwijl hun vitaliteit, die ouderdom en dood ontkent, en zo het eigenlijke leven laat verdrogen, in een lach versteent'. De dood'Voor de Parijzenaar, Newyorker, of Londenaar is de dood een woord dat men vermijdt, dat men niet goed over zijn lippen krijgt. De Mexicaan echter zoekt, streelt, fopt, vereert de dood, slaapt met hem', schijft Octavio Paz in één van zijn boeken. Mexicanen hebben een speciale band met de dood. Iets wat hun vroegere voorvaderen ook hadden, die de dood als het begin van een nieuw leven beschouwden. De soldaten die in een oorlog omkwamen, vrouwen die op hun kraambed stierven en mensen die werden geofferd of aan een ziekte stierven, hadden uitzicht op een gelukkig bestaan in het hiernamaals van de regengod Tláloc. Wie op een natuurlijke wijze stierf, moest eerst een reis van vier jaar afleggen naar het dodenrijk mitlán. Tijdens Allerheiligen en Allerzielen, begin november, wordt er een feest voor de doden gehouden, men denkt dat de doden dan op bezoek komen. In heel Mexico worden straten versierd met skeletten en doodshoofden, bakkers maken doodsbrood in de vorm van botten, er wordt op kerkhoven gedanst en gedronken. Het feest van de doden, 'Día de los Muertos' is zo in trek, dat jaarlijks duizenden toeristen op dit festijn afkomen. De keukenDe uitgebreide Mexicaanse keuken stamt al vanuit de tijd van de Maya's, Azteken en Zapoteken. Vijfduizend jaar geleden werd er al maïs verbouwd, waarvan de tortilla wordt gemaakt. Wat voor ons de aardappel is, is voor de Mexicaan de maïs. De oorspronkelijke indianen aten het vlees van kalkoenen, kale honden, gordeldieren, ratten, muizen, vissen, leguanen, slangen en kikkers. Daarnaast aten ze ook sprinkhanen, mieren, wormen en eieren van de watervlieg, die als een delicatesse golden. Met de komst van de Spaanse veroveraars kwamen ook rijst, tarwe, rund-, schaaps- en varkensvlees in de Mexicaanse gerechten terecht. Naast de maïs horen bruine bonen of 'frijoles' bij de maaltijd. Bonen dienen als tussengerecht aan het eind van de middag, als soep of fijngestampt tot moes en daarna opgebakken. Ook de 'chili's', de Spaanse pepers, worden veel gebruikt, er worden er meer dan 200 soorten in de Mexicaanse keuken gebruikt. De sauzen - er zijn er meer dan driehonderd - zijn onder invloed van de Spanjaarden ontstaan in de kloosterkeukens, bedacht door de nonnen.De dag begint met een 'desayuno', het ontbijt met gekruide spiegeleieren en spek, of een bord met vruchten. 's Middags vanaf een uur of twee volgt het middagmaal, de 'comida', dat uit meerdere gangen bestaat, vaak met salades en vruchtenschotels. Voor het hoofdgerecht 's avonds wordt er nog wel eens soep, rijst en pasta geserveerd. De hoofdmaaltijd bestaat uit vlees-, vis- en gevogeltegerechten. Een nagerecht is bijvoorbeeld rijstepap, maar in de traditionele keuken is het 'kweeperenbrood' bekend, waarbij plakken kaas worden geserveerd. Tabasco komt niet uit de Mexicaanse streek Tabasco. De pittige saus in de bekende, kleine flesjes met groen etiket, die bij ons in de supermarkten te koop is, komt uit de Verenigde Staten. Maar de naam van de saus komt wel van de Mexicaanse provincie, gelegen in het zuiden van Mexico. Rond 1850 waren Amerikaanse soldaten gelegerd in Tabasco. Eén van hen nam de in heel Mexico groeiende groene pepers mee terug naar de Verenigde Staten. In het subtropische Louisiana zette hij de plantjes in de grond en dat had succes, want de pepers groeiden snel en in grote hoeveelheden. Hij vermaalde de pepers en maakte er een saus van. Al snel sloeg de Tabasco-saus aan bij het grote publiek, waarna de soldaat octrooi aanvroeg, het in massaproduktie nam en het de naam Tabasco gaf, de streek waar hij de groene pepers vandaan had. Drie culturenHet beste laat de verscheidenheid van Mexico zich presenteren in het 'Plaza de las Tres Culturas', het plein in Mexico-stad waarin de drie culturen samenkomen: de restanten van een indiaans tempelcomplex, de Santiago-kerk die in de zestiende eeuw door de Spanjaarden werd gebouwd en de moderne flatgebouwen, met onder meer het ministerie van Buitenlandse Zaken. Volgens Nobelprijswinnaar Octavio Paz is het land nog steeds op zoek naar een eigen identiteit. 'De Mexicaan ontkent zijn indiaanse en Spaanse oorsprong. Hij is niets. Hij moet nog worden'.